«Ανακαλύπτοντας το παρελθόν της Λήμνου»
της Αναστασίας Βαρυτιμίδου
Το μικρό νησάκι της Κούταλης στη θάλασσα του Μαρμαρά κατοικούνταν από Έλληνες, Τούρκους και μερικούς Εβραίους οι οποίοι πριν τη μικρασιατική καταστροφή ασχολούνταν με το εμπόριο και ήταν αρκετά εύποροι. Σήμερα μπορούμε να συναντήσουμε την ιστορία τους στο Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας Νέας Κούταλης.
Τον Ιανουάριο του 1862 μια χιονοθύελλα βυθίζει ένα πλοίο που μετέφερε 30 Κουταλιανούς καπετάνιους οι οποίοι κατευθύνονταν προς την Κωνσταντινούπολη για να βρουν τα καράβια τους. Από τη στιγμή αυτή η εμπορική ναυτιλία της Κούταλης αλλάζει για πάντα και το εμπόριο εξασθενεί σημαντικά. Οι Κουταλιανοί εξασκούν όμως και άλλες δραστηριότητες όπως αλιεία και σπογγαλιεία. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή οι Κουταλιανοί μεταφέρονται στη Λήμνο καθώς πιστεύουν ότι η Νέα Κούταλη μοιάζει πολύ με την παλιά τους πατρίδα.
Στο μουσείο Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας Νέας Κούταλης, οι φοιτητές του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜME του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είχαν την ευκαιρία, στο πλαίσιο του του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Βορειοανατολικό Μελτέμι: Η πνοή του αρχιπελάγους» και με αφορμή τη διοργάνωση των ‘Green & Blue Days’, να θαυμάσουν την έκθεση η οποία αποτελείται από τρία τμήματα.
Στο πρώτο τμήμα τα εκθέματα εξιστορούν τη ζωή των Κουταλιανών πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, όταν οι Κουταλιανοί απολάμβαναν μια άνετη ζωή. Στο δεύτερο τμήμα μεταφερόμαστε στους Κουταλιανούς της Λήμνου και μαθαίνουμε για τον έντονο ανταγωνισμό που είχαν αναπτύξει. Σε αυτό το κομμάτι η έκθεση περιλαμβάνει εκθέματα όπως οι στολές των δυτών, τα εξαρτήματά τους και μερικά είδη σπόγγων. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της έκθεσης συναντάμε μερικά αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία ανέσυραν οι Κουταλιανοί από τις καταδύσεις τους και έπειτα τα εμπιστεύτηκαν στον διευθυντή του δημοτικού σχολείου κ. Αλευρόπουλο.
Η ιστορία του Κουταλιανού χαρακτηρίζει επίσης την συγκεκριμένη περιοχή. Ο νεαρός από την Κούταλη είχε εκπλήξει τους πάντες με τις ικανότητες και τη δύναμη του. Όμως, όπως αναφέρει και το ομώνυμο τραγούδι, ο Κουταλιανός φοβόταν τη σύζυγό του την οποία και υπάκουε. Ο θρύλος του Κουταλιανού παραμένει μέχρι και σήμερα ζωντανός όπως φυσικά και οι αναμνήσεις της παλαιάς ζωής των Κουταλιανών. Στο μουσείο μπορεί κανείς να ταξιδέψει στο παρελθόν κατανοώντας καλύτερα την αγάπη των σύγχρονων Λημνιών για τη σπογγαλιεία και τη θάλασσα.
______________________________________
Η επίσκεψή μας στο Μουσείο και η ξενάγηση από την έφορο του μουσείου, κα Ράνια Φραγκάκη, μέσα από τα μάτια του Βασίλη Μαντζανά.
